Siz hiç 5-10 santim büyüklüğünde şehir heykeli gördünüz mü? Ben Budapeşte’de gördüm ve başladım araştırmaya. İçimdeki Gezgin‘i takip edenler bilir, ben şehir hikayelerine bayılırım. Budapeşte’de yaşadığım kısa dönemde de bu harika hikaye karşıma çıkınca, paylaşmadan edemedim. İşte ”Kolodko’nun Minik Heykelleri”…

Şehir heykelleri denince aklımıza heybetli, yüksek bloklar üzerinde duran komutanlar, krallar ve şövalyeler gelir. Avrupa’da son 20-25 yıldır daha minimal ve ulaşılabilir heykeller sokaklarda yer almaya başladı. İnsanlar artık bu bire bir boyutlu heykellerle daha içli dışlı olmaya ve fotoğraflarında yer vermeye başladı. Böylelikle yerel yönetimler bu heykellerin sayısını arttırmaya karar verdi. Fakat şimdilerde bir adam (Kolodko) daha da ufak, 5-10 cm’lik minimal sokak heykelleri yapıyor. Budapeşte’nin her tarafına dağılmış olan Kolodko’nun Minik Heykelleri hem yerel halkın hem de turistlerin ilgisini çekmeye başladı. Ayrıca bu heykellerin hikayeleri de son derece keyifli.. 

Banksy’i bilirsiniz, şu an eserleri milyon dolarlara satılıyor. Gerilla Heykeltıraş Mihayl Kolodko da bana göre Banksy gibi ünlü olma yolunda gidiyor.

Mihayl Kolodko Ukraynalı, Macar asıllı bir heykeltıraş. Sovyet döneminde eğitim almış ve eserlerinin çoğu bu döneme özgü devasa heykeller. 2017 de Macaristan’a temelli taşındıktan sonra, maliyetinin ve yapım süresinin düşük olması; farklı yerlerde çalışabilme özgürlüğü gibi sebeplerle küçük heykeller yapmaya başladı. Kısa sürede yaptığı heykeller itibar kazanmaya başladı ve şu an kendi çapında ünlü bir sanatçı olduğunu söyleyebilirim. Bu arada Kolodko bu heykelleri izinsiz yerleştiriyor ve ona bir önceki paragrafta “gerilla heykeltıraş” dememin sebebi de bu. Nedenini ise tek kelimeyle özetleyebiliriz: Bürokrasi. Ona göre izin almak çok uzun ve zahmetli bir iş. Ayrıca yeni heykeller için yeterince yer yok.

Henüz Kolodko hakkında Türkçe bir kaynak yok, bu yazı ilk olacak, hatta bırakın Türkçe’yi, İngilizce’yi, Macarca bile çok az kaynak var. Yazıyı kaleme aldığım an itibarıyla da, Budapeşte’de bulunabilir tüm minyatür eserlerinin yer aldığı tek kaynağın, şu an okuduğunuz benim makalem olduğunu gururla söyleyebilirim

Bir sanatçıyı takip etmenin en güzel yanı yeni eserlerini görme heyecanıdır. Kolodko’da bu heyecan üst seviyede çünkü bir sonraki heykelinin ne olacağına ek olarak, nerede olacağı da merak konusu. Ben sizlere şu an (Nisan 2023) Budapeşte de görebileceklerinizi anlatacağım, atladığım ya da bu yazıdan sonra eklenen olursa lütfen bana yazın.

Haritayı Nasıl Kullanacağız: Sol üst köşedeki icona tıklayarak katmanların açılmasını sağlayabilirsiniz. Katmanlardan görmek ya da gizlemek istediklerinizi seçebilirsiniz. Harita üzerindeki ikonlara tıklayarak o yer hakkında daha fazla bilgi alabilirsiniz.

Harita başlığının yanındaki yıldız işaretine tıklayarak bu haritayı Google Haritalar Hesabınıza ekleyebilirsiniz. Telefonunuzdan Google Haritalar uygulamasını açıp Yerlerim sekmesinde bu haritayı bulabilirsiniz.

FERENC LISZT

Dünyaca ünlü Macar besteci Ferenc (Franz) Liszt’i bilirsiniz, en ünlü ve çoğu piyaniste göre en zor piyano eserlerinden biri olan Macar Rapsodisi’nin bestecisidir. Bu küçük Heykel, Ferenc Liszt Uluslararası Havaalanı Terminal 2A’da Gelen Yolcu bölümünde dışarıda Zone 2 yazan tabelanın yanındaki merdivenlerden aşağı indiğinizde sizi bekliyor olacak. Havaalanına uygun bir biçimde kendi valizinin üzerinde oturan Liszt biraz sıkılmış gibi. Budapeşte’ye geldiğinizde Kolodko turunuza buradan başlayabilirsiniz.

Konum :Ferenc Liszt

AMONG US

Budapeşte’nin en büyük parkı olan Şehir Parkı’nda, Etnografya Müzesi yanında bulabileceğiniz bu heykelcik Ekim 2022 yılında buraya yerleştirilmiş. Kolodko bu heykeli tam olarak 23 Ekim tarihinde buraya yerleştirmiş ve takvimini planlayarak yerleştirdiği tek heykelin bu olduğunu söylemiş. Gelelim hikayesine: 1956 devriminde Budapeşte halkı, bu parkta bulunan dev Stalin heykelini yıkmış. Bu yıkımdan geriye sadece Stalin’in botları kalmış. Botlar bir süre parkta kalmaya devam etmiş. Hatta o yıllarda burası ”Bot Meydanı” olarak anılır olmuş. Şimdi yıllar sonra bu sembol bu botlar yeniden Şehir Parkında yer alıyor, bu heykelcikteki iki bottan biri Geçmiş (Stalin) biri Şimdi. 23 Ekim Sovyet Devrimi’ne karşı 1956 devrimi.. Botların içinde kemikler var, bir tarafı bizi savaşa götüren (Rusya – Ukrayna) sistemin kesilip atılmasını tasvir ederken diğeri ünlü ”Among Us” oyununa gönderme yapıyor. Kaykaya gelince oraya gidip bu heykeli gördüğünüzde, hemen arkanızı dönüp bakarsanız, müzenin devasa bir kaykay rampası gibi olduğunu kaçırmanız mümkün değil.

Konum:Among Us

NUH’UN GEMİSİ

Güneşin doğru noktaya gelmesini beklerseniz, bu geminin – Nuh’un Gemisi – pencerelerinde gök kuşağının renklerini görebileceğiniz söyleniyor. Büyük Tufan’ın güneşin ışıkları ile gökkuşakları eşliğinde sonlandığına şüphe yok. Ben bu fotoğrafı hava 9 dereceyken Mart ayında çektiğim için güneşi müneşi bekleyemedim. Umarım sizin gezinizde doğru zamana denk gelirsiniz. Kolodko’nun erken dönem heykellerinden ve heykelciklerin daha da küçülmeye başladığı zamanlardan bir eser.

Konum: Nuh’un Gemisi

DIVER – DALGIÇ

Budapeşte’nin en ünlü Cafe- Restoranı hangisidir diye bana sorarsanız, New York Cafe’yi tek geçerim… Budapeşte’ye gelip de bilmeyen yoktur sanırım. Sezonda gidip de sıra beklemeyen hiç yoktur. Bu Cafe ile ilgili iki yazardan bahsedeceğim size: Biri Sandor Marai, New York Cafe’yi işaret ederek, sık sık gittiği mekana bakarak şöyle demiş: ”Cafe’siz edebiyat olmaz”.  20. Yüzyılın başlarından beri hala popüler olan bu Cafe hakkında ikinci bir yazarımız ise Ferenc Molnar. Efsaneye göre bu Cafe’nin hiç kapanmaması için Molnar, New York Cafe’nin anahtarını Tuna Nehri’ne atmış. Kolodko da bu hikayeyi onurlandırıyor. Heykelimiz malum anahtarı bulmuş fakat sıkı sıkı tutuyor: ”New York Cafe, çizgini bozma! Anahtar bende.”

Konum: Diver

MİNİ MİRKET

Surikáta Diyabetik Çocuklar Vakfı’nın girişimiyle, Budapeşte’nin sekizinci bölgesinde, 1 Nolu Pediatri Kliniği önündeki duvara iliştirilmiş bir mirket heykeli bulabilirsiniz. Mini Mirket bir hayır kurumu tarafından bağışlanmış, anlamlı bir heykel. 

Heykel, insülinin keşfinin 100. yılında buraya yerleştirilmiş (2022 Eylül). Tıpkı diyabetli çocuklar gibi mirketimizin de bir sırt çantası var. Bu çantanın içinde her zaman kan şekerinin düşmesi durumuna karşı insülin, kan şekeri ölçme aleti ve hızlı emilen üzüm şekeri gibi gıdaların bulunması gerekiyormuş. Bu heykeli görene ve hikayesini öğrenene kadar bu konuda hiç fikrim yoktu.

Konum: Mini Mirket

HANNA SZENES

Yahudi bir savaş kahramanı olan Szenes, savaş sırasında Holokost’tan çok uzakta ve güvende olmasına rağmen İngiliz Kadın Yardımcı Hava Kuvvetleri’ne katılmıştır. Hanna Szenes II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Karşıtı Güçlere yardım etmek için Yugoslavya’ya gönüllü olarak paraşütle atlayan bir kadındır. Toplama kamplarına yapılan sürgünleri önlemek için çalışmıştır.  Macar muhafızlar tarafından yakalanmış fakat sorgular sırasında bildiklerini anlatmayı reddetmiş, işkence görmüş, hapsedilmiş ve idam edilmiştir.

Bu cesur kadının heykeli 2020 Dünya Kadınlar gününde adını onurlandırmak için yerleştirilmiştir. Aynı zamanda bu heykel, Budapeştenin heykellerindeki cinsiyet ayrımcılığını yeniden dengelemeyi amaçlayan #wonderwomenbudapest girişiminin bir parçasıdır. Bu yönüyle bu heykeli görmek, hem benim için hem de cinsiyet eşitliği hakkında birçok çalışma yapmış olan eşim Doç. Dr. Ahu Sumbas Yavaşoğlu için ayrı bir keyifti.

Konum: Szenes Hanna park

14 KARAT ROADSTER

Budapeşte’nin VII bölgesinin yahudi tarihine bir atıf yapmak isteyen Kolodko, Hannah Szenes’in ve Rezsö Seress’in yanı sıra, fantastik, hızlı tempolu kurgu hikayeleri yazan Yahudi yazar Jenö Retjö’nün heykelini buraya yerleştirmiş. Jenö Retjö’nün en ünlü masallarından biri 14 Karatlık Roadster’dır. Pesti Magyar Szinhaz’ın hemen önünde görebilirsiniz. Fotoğrafta pek belirgin olmasa da pencereleri altın rengidir.

Konum: 14 Karat Roadster

PAIR OF DRAY HORSES – Çift Yük Atlı Araba

Şehir Merkezinin dışında bulunan Köbanya’daki 160 yıllık Dreher Bira Fabrikası’nın önünde bulunan bu heykel, bira fıçılarını çeken bir çift yük atını canlandırıyor.

Fabrikanın dışında atların heykeli; içindeyse yine Kolodko’nun yaptığı Dreher’in bir heykelciği bulunuyor. Dreher, Paris’te, Viyana’da ve hatta uzaklarda Sidney’de bile Altın Madalyalar kazanan, alttan fermente edilmiş yeni Lagerbier’iyle bira yapım sürecinde devrim yaratan bir Avusturyalı. Haliyle Macar biralarının atalarından diyebiliriz.

Ben fabrikanın içine girip Dreher heykelini göremedim, eğer siz görmek istiyorsanız fabrika gezi turuna katılmalı (önceden rezervasyonla) ve 1.000 HUF ödemelisiniz. Maalesef bu kadar meşakkatli… Bu heykelin ufak bir alıntı fotoğrafını ekliyorum (24.hu)

Konum: Dreher

GEÇMİŞE İLERLEYİŞ

Fotoğrafa ilk baktığınızda farkettiniz mi bilmiyorum fakat ”Geleceğe Dönüş” filmindeki Delorean desem? Evet katlanan tekerleri, yukarı doğru açılan kapısı ile doğu alman Trabant marka olan ve adı da ”Geçmişe İlerleyiş” anlamına gelen bu heykel ünlü filme atıf yapıyor. Bu arada heykelin Keleti Tren İstasyonunda olması filmin üçlemesine atfı pekiştiriyor. İlginç bir şekilde, Trabant adı Sputnyik’in (seyahat arkadaşı) Almanca karşılığıdır. Eğer Budapeşte’ye trenle gelecekseniz Kolodko turunuzun başlangıcı burası olabilir. Ben bu yazıyı yazdığımda Kolodko’nun bilinen en son heykeli buydu. Hatta ben bu heykeli ziyaret etmeden yaklaşık 20 gün önce buraya koymuş.. 

Konum: Geçmişe İlerleyiş

DEAD SQUIRREL – Ölü Sincap

Columbo (TRT’deki ismiyle Komiser Kolombo) dizisini duymuşsunuzdur. Columbo’yu canlandıran artist Yahudi asıllı Peter Folk, baba tarafından Macar ve Budapeşteli. Peter Folk’un canlandırdığı karaktere bürünmüş olduğu ve bu ölü sincabın 2-3 metre ilerisinde bire bir boyutlu bir heykeli var. Haliyle Komiser Kolombo ve bir suç mahalli sizi bekliyor. Elinde silah tutan, tebeşirle çerçevelenmiş bir sincap.. İntihar mı, cinayet mi? Bu konu bizi aşar..

Konum: Dead Squirrel

KURBAĞA KERMİT

Budapeşte’de Parlamento Binası yakınlarında Özgürlük Meydanı’nda gezerken gözlerinizi dört açın. Meydanın kafesine bakan Kurbağa Kermit’i bulduğunuzda çocukluğumuzun Susam Sokağı’nı (Muppet Show) hatırlayacaksınız. Bu heykele (ve diğer mini heykellere) Budapeşteliler çok iyi bakıyorlar. Bazen bir atkı, bazen bir bere ile mevsime uygun bir şekilde onları soğuktan koruyorlar. Yukarıda Hanna’nın boynundaki atkı gibi. Bulunduğu yer eski televizyon binasının önü, Kolodkoya göre Kermit televizyon binası kapanınca işsiz kalmış ve binadan ayrılmış. Amerikan Elçiliğine bakıyor ve orada iş bulmayı umut ediyor..

Konum: Kurbağa Kermit

FŐKUKAC – Küçük Solucan

Macaristanlı olmadığımız için bize pek bir anlam ifade etmeyen bu şirin solucan heykeli, Macarları çocukluklarına götürüyor. Bir balıkçı ve yemi hakkında olan bir TV dizisine gönderme yapıyor Kolodko. Kolodko’nun ilk minyatür heykeli olan bu solucan, “artık yem değil”. Bunun yerine “Tuna nehri kıyısında özgürce oturuyor ve daha rahat bir hayat sürüyor.”

Konum: Fokukac

MEKK ELEK

Yine Macarların anlayacağı; yine yerel bir televizyon dizisine gönderme var burada. 70’lerde Macar filmleri arasında beceriksiz bir tamirci keçi olan Mekk Elek isimli bir keçi varmış. Elini attığı hiçbir konuda yetenek gösteremeyen bu sevimli kahramanı, Budapeşte sokaklarında hiç onarım ya da tamir yapılmaması gerektiği düşünülen Szell Kalman Meydanı’nın merdivenlerinin dibinde bulabilirsiniz.

Konum: Mekk Elek

ÜZGÜN TANK

Şu ana kadar gayet iyi farketmişsinizdir ki Kolodko’nun tüm eserleri güçlü mesajlar üzerine kurulu. Küçük ama güçlü mesajlar… Bu tank, parlamento binasına bakıyor ve namlusu inmiş durumda (dikkatli bakarsanız ”inmiş, sönmüş” durumda. Savaşın ve zorbalığın iktidarının bitişi daha güzel anlatılabilir mi?

Konum: Tank

LIBIDO

Kolodko her zaman siyasi mesajlar peşinde koşmuyor, kendi namına diğer sanatçılara atıfta bulunmaktan da keyif alıyor. Jeff Koons, New York’ta yaşayan ve paslanmaz çelikten balon hayvanları ve şişme heykelleri ile tanınmış bir sanatçı. En çok bilinen eseri ise Balon Köpek Libido. Kolodko bu ünlü sanatçının modası geçmiş ve aşırı pahalı heykeller yaptığını düşünüyor ve kendi tabiri ile; ”Onu yeryüzüne indirip sıradanlaştırmak istiyor!”. Koons’un ilk eşi ”Cicciolina” (Ilona Staller – Siyasetçi – Eski Prono Yıldızı) macar asıllı. Kolodkoya göre; tıpkı Koons’un sanatsal kariyerini, Cicciolina üzerine ve onunla çekilen erotik fotoğraflar üzerine inşa etmesi gibi, köpek sembolü ve kemik birbirinin üzerine inşa edilmiş. Corso Restoran’ın yakınında demir çitlerin arasında Libidonun mini bir heykelini bulabilirsiniz.

Konum: Libido

TIVADAR HERZL

Tivadar Herzl, modern siyonizmin babası olarak bilinen Avusturyalı Macar Yahudi bir gazeteci, yazar ve aktivist. Kolodko şu ana kadar fark ettiğiniz üzere Holokost hatırasına eserlerinde sıklıkla yer veren, tarihsel kurmacalar ve bilim adamlarına atıflarda bulunan bir sanatçı. Yine VII. bölgede (yahudi Bölgesi) Dohany Sokağında bulunan Sinagog’un yanında uygun bir şekilde yerleştirilmiş olan bu Heykel Herzl’in Avusturya’da Bisikleti ile çekilmiş bir fotoğrafından esinlenilmiş.

Konum: Tivadar Herzl

RUBİK’S CUBE

Rubik Küpü bir Macar icadı. Ben de burada öğrendim doğrusu. Bu bulmacayı çözemeyecek olsanız da, Parlamento’nun karşısında bulacağınız Batthyány Meydanı yakınlarındaki Buda Nehri kıyısına giderek zekice yapılmış işçiliğinin tadını çıkarabilirsiniz. Bu heykeli görmeye gidecekseniz, Buda Nehri kıyısında bisikletle gezmenizi tavsiye ederim, kıyıda arka arkaya bulabileceğiniz 4-5 Kolodko heykelini ararken, keyifli bir tur yapabilirsiniz.

Konum: Rubics Cube

LUNAR ROVER

Macaristan bir mucitler ülkesiymiş meğer. Ferenc Pavlics, 1956 Devrimi’nden sonra ABD’ye kaçmış ve sonunda NASA için çalışmaya başlamış. Lunar Rover’da Ay’ı dolaşmak için gereken hafif ama dayanıklı tekerlekleri icad edende oymuş. Pavlics’e başarısından dolayı bir NASA ödülü verilmiş. Duruma ve hikayeye uygun olarak, bu heykelcik, Hold (İngilizce Moon) caddesinde bulunabilir.

Konum: Lunar Rover

REZSŐ SERESS

Macar İntihar Şarkısı olarak bilinen Kasvetli Pazar isimli şarkının 1930 larda intihar oranları üzerinde ”Sözde” etkisi olduğu söyleniyor. Bu şarkı VII. bölgede yaşayan Rezsö Seress’in eseriymiş. II Dünya Savaşında çalışma kamplarından kurtulmayı başaran ve eski bir trapez sanatçısı olan Seress, yaşadığı bir kazadan sonra şarkı yazmaya başlamış. Şarkının telif haklarına bile tenezzül etmeyen Seress, Bohem Kispipa barında Piyano çalıp müşteriler için şarkı söylemiş, haliyle yıllar süren bir depresyon ve bir intihar girişimi de Seress’in hayatında yer almış. Kispipa barının duvarında bulunan bu heykelcik ile Seress’in yeteneklerine övgüde bulunulmuş.

Konum: Rezsö Seress

CHECKERED EARED RABBIT – Damla Kulaklı Tavşan

Yine Macar Televizyon tarihinden nostaljik yapımlarından olan, 1970’lerde Veronika Marék tarafından yazılan ve Zsolt Richly tarafından canlandırılan kockásfülű nyúl’u (damalı kulaklı tavşan) adlı gösteri dünya çapında, özellikle de Komünist rejimin düşüşünden sonra popülerlik kazanmış. Bu sarkık kulaklı tavşan şehri kuş bakışı görüyor ve teleskopuyla Tuna Nehri’ni inceliyor.

Konum: Rabbit

AXE – Balta

Kolodko’nun ilginç heykellerinden biri. Hikaye keyifli; Kolodko 2019’da Rus Şapkası mini heykelini Özgürlük Meydanına koyuyor. Bu arada Özgürlük meydanı ise Macaristan’ın her döneminden siyasi tartışmalı heykellerle dolu. Kolodko da bu şapka ile ‘’Macarca’’ da uzun süredir devam eden Rus etkisini eleştirince olanlar oluyor ve aşırı sağcı bir politikacı, elindeki baltayla Kolodko’nun meydandaki Rus Şapkası heykelini parçalıyor. Yetinmeyen politikacı, parçaları Tuna Nehrine atıyor. Kolodko ise boş durmuyor ve bu baltayı mini bir heykel haline getirerek saldırganın şiddeti ile alay ederek ve bu olayı tarihe geçirerek karşılık veriyor. Şimdi hem şapkayı hem de baltayı biliyoruz.

Konum: Axe

SKALA KOPE

Yine bizim çok anlayamayacağımız Macarlara özgü göndermeler içeren bir heykelcik. Hikaye şöyle; 1980’lerde Sosyalist Macaristan’da Skala isimli merketler zinciri açılıyor ve halk bunu bir ilerleme olarak görüyor. Mağazalar doğrudan devlete ait değiller ama devlet ortaklı bir kooperatifin kontrolünde. Ve bu marketlerin reklamları için Kooperatifin kısaltması olan ”Koop” tan üretilmiş ”Kope” isimli bir karakter yaratmışlar sonra buna akılda kalıcı bir jingle söyletip televizyonlarda yayınlatmışlar. Tabi o zamanlar bu jingle ve bu karakter tüm Macarların evine girmeyi başarmış ve jingle hepsinin ağzına dolanmış. ”Kope, Skala mağazalarının insanların kalbini çalmak için onu yarattığını hatırlayınca, kalbi yerinden fırlıyor” muş.

Konum: Skala Kope

KURMALI TRABANT

Buda tarafında sahil yolunda Kolodko’nun diğer yapıtlarından biraz farklı bir heykelcik var. Diğerleri gibi küçük değil, 30cm boyutlarında ve taştan oyulmuş bir araba. Doğu Alman markası Trabant marka araba Kolodko’nun çizgisinin biraz dışında.

Konum: Kurmalı Trabant

Kilerdeki Rus Askeri

1960’larda ünlü Macar yapımı ”Teğmen ve Diğerleri” isimli film ” Ruslar zaten kilerdeyken ve Almanlar yemek odasındayken hayatta kalma mücadelesini anlatıyor. (Ruslar zaten Kilerde bu filimden bir replik) Burada da 10 santimlik bir Rus askeri kilerde tüfeği ile bekliyor. Mini yapının kapısı açılıp kapanabiliyor.

Konum: Kilerdeki Rus Askeri

Ratatouille

Bu ünlü animasyon filmi duymuşsunuzdur, Paris’te yaşayan bir fare şef olmak ister fakat kimse mutfakta bir fare görmek istemez. Halbuki bu fare, burnu sayesinde, harika yemekler yapabilmektedir. Yine şef olmak isteyen fakat yemek yapmaktan hiç anlamayan bir aşçı yamağı ile yolları kesişince ikisi içinde bir fırsat çıkar. Ratatouille Macaristan’da L’esco adı ile vizyona girmiş. Kolodko’nun Ratatouille’u duvarda yazan ”Lesco” yazısına bakıyor.

Konum: Ratatouille

BOMBA

Kaya Klise’nin duvarlarında ve Sığınak Hastanenin yakınlarında. Bu heykelciğin hikayesine kimse aynı yorumu yapmıyor ve Kolodko’da her eseri ile ilgili tam bir kapı duvar. Bildiğimiz şu; bombaya asılı duran; 1981 de Sinemaya aktarılan VUK’un baş karakteri. Kimilerine göre Kolodko bombayı bıraktı.

Konum: Bomba

FRANZ JOSEPH

Bağımsızlık Köprüsü – (Szabadság híd) köprüsü 1896 yılında tamamlandığında Franz Joseph tarafından son bir gümüş çivi çakılarak hizmete açılıyor ve köprünün adı da Franz Joseph Köprüsü oluyor, fakat daha sonra köprünün adı Bağımsızlık köprüsü olarak değiştiriliyor. Haliyle bu heykelciği bu köprüye koymak çok anlamlı. 

Konum: Franz Joseph

Harry Houdini

Dünyaca ünlü ilüzyonist Houdini’yi bilmeyen yoktur. Kasalardan zincirlerden v.b her durumdan kaçmasıyla ünlü olan Houdini bir kaçış sanatçısı olarak da adalandırılır. Hayatını defalarca riske atmıştır. Houdini kaçış numaralarını hep büyük bir başarıyla sunmuştur. Çoğumuzun bildiği gibi 52 yaşında su altındaki bir sandıktan çıkamayarak ölmemiştir. Bir üniversite öğrencisi tarafından bıçaklanmış ve apandisti patladığı için vefat etmiştir. Houdini Budapeşte’de VII. bölgede doğmuştur. Doğduğu sokakta bir sanat galerisine bağışçıların desteği ile bu heykel yerleştirilmiştir. Heykeli görmek için giriş ücreti ödemenize gerek yok, galerinin hemen girişinde galeri açıkken görülebilir.

Konum: Houdini

BREXIT

Brexit’i hepimiz biliyoruz. Oyuncak ayı Teddy’i de hepimiz biliyoruz. Bu oyuncak ayı dizindeki Mr.Bean’in ortağıydı. Brexit hikayesi tam olarak böyle. Kolodko’nun bu heykeli 72 yıl boyunca İngiltere Büyükelçiliği olarak hizmet veren binanın duvarında birazcık yüksekte yer alıyor.

Konum: Teddy Bear

KULAKLAR

Müpa, Budapeşte’nin kültür sanat merkezi. Konserler, sergiler v.b etkinliklerin akla gelen ilk adresi. Henüz 1 hafta önce (27.03.2023) ben Ankara‘ya iş için döndüğümde Kolodko heykelini buraya yerleştirmiş. Heykel, Müpa’nın 18. yıldönümü nedeni ile yapılmış, ve çok ilginç bir özelliği var; kulaklıktan müzik geliyor. Öğrendiğim kadarı ile Müpa’da daha önce sahne alan sanatçılardan 15 tanesinin eseri bu kulaklıklarda sürekli çalıyor.

Konum: Kulaklık

Pasarét’li Çiçekçi Çift

Bu heykelde solda Aranka Teyze ve sağda Béla Amca’yı görebilirsiniz. Kim bunlar diye soracak olursanız, Heykelin bulunduğu yerde yıllarca yerel halka çiçek satmış bir çift. Artık çalışamayacak hale gelip öldüklerinde yerel halk, bu çiftin çiçek sattığı yerde onları anmaya karar veriyor ve Kolodko’dan bu çifti onurlandırmasını istiyorlar. Büyük beton bir çiçeğin üzerine 6-7 cm heykelleri halk tarafından çok seviliyor.

Konum: Pasaretli Çiçeki Çift

Vino Veritas’da

Katonai Askeri Amfitiyatrosu MS 300 yılına kadar uzanan askeri bir amfitiyatro. Orjinali Pula’da bulunan heykelin aynısını Kolodko buraya da koymuş. adına da ”In Vino Veritas’ demiş.

Eğer denk gelirseniz o dönemi yaşatacak şekilde burada gösteriler, workshoplar düzenliyorlar. Eylül- Ekim aylarında oluyor, adı da Amfifezt.

Konum: Vino Veritas’da

Bir Zamanlar Buda’da Bir Köpek Fuarı Vardı

Budapeşte’de çoğu insanın evcil hayvanı var ve parkların çoğu da hayvan dostudur. Buda tarafında bulunan bir park var ve parka girer girmez gözünüze ”Parka Köpek Sokmak yasaktır” tabelası takılıyor. Bunu gören Gerilla Heykeltıraşımız boş durmuyor ve parkın her yerine mni köpek heykelleri yerleştiriyor.. 

Köpekler dışında park meydanın orasında bulunan zemine ise bir madalyon yerleştiriyor. Madalyonda Kral Mathias var. Kral Mathias çok adaletli biri olmakla tanınıyor, hatta şöyle bir söz varmış : ” Mathias gitti adalet bitti” 

Konum: Köpekler

MESAJ

Belki Yılan Adası haberlerini duymuşsunuzdur. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal edişinin ilk zamanlarında iki zırhlı savaş gemisi, adada bulunan 13 askerden adayı teslim etmelerini istiyor. Bunun üzerine askerlerden biri telsizle, kayıtlara geçecek şekilde “Rus savaş gemisi, git kendini becer” şeklinde yanıt veriyor. Ada sonradan işgal edilip askerler esir düşse de, bu tavır, Ukrayna’nın direniş sembollerinden biri oluyor. Olayı temsilen bir pul bile basılıyor. Fotoğrafta bu savaş gemisi, üzerinde Putin.. ve hepsi Aziz Vlademir sembollü bir yüzük takmış dev bir orta parmağın üzerinde. Kolodko da pulda olduğu gibi hareketini çekmiş… Bu arada adayı işgale giden Moskva isimli savaş gemisi, pul tedavüle çıktıktan iki gün sonra batmış. Küfrü basan askere ne olmuş dersiniz? Ukrayna Savunma Bakanlığı’nın 29 Mart 2022 tarihli Tweet’ine göre esaretten kurtulmuş ve cesaret madalyasıyla ödüllendirilmiş…Fotoğrafta; Aziz Vlademir sembollü bir yüzük takmış dev hareket çeken bir orta parmağın üzerinde bu savaş gemisi ve üzerinde de Putin.

Konum: Putin

Kaybolan – Çalınan Kolodko Heykelleri

Heykeller malumunuz küçük, ne kadar sabitlense de ufak gereçlerle hızlıca çıkarılabilirler. Kolodko ünlü, gittikçe daha ünlü oluyor bazılar hayranlıktan bazıları geleceğe yatırım olarak görerek bu küçük güzel heykelcikleri maalesef kendilerine saklamayı seçebiliyorlar. Şu anda yerlerinde bulamayacağınız bu heykelciklerin eskiden çekilmiş alıntı fotoğraflarını aşağıda ekliyorum. Bu heykelcikleri boş yere aramayın, zira yerlerinde yoklar.

PİSUVAR

Kolodko’nun en eski eserlerinden biri olan Pisuvar, Şehir Parkında  Vajdahunyad Kalesi hendeğini çevreleyen duvarda bulunuyormuş eskiden. Kolodko bu heykeli, Marcel Duchamp’ın tartışmalı 1917 heykeli Çeşme’ye bir övgü olarak yapmış olsada. Bazı macarlara göre Kolodko bölgede umumi tuvalet olmamasından şikayetçiymiş, bazılarına göre ise Kolodko buranın içine etmiş.

SIMPSONS

Simpsons dizisindeki karekterleri Macar asıllı Gábor Csupó’nun çizdiğini biliyor muydunuz? Evet Kolodko bunu atlamamış ve Csupo’yu onurlandırmak için bir Simpson heykeli tasarlamış. Fakat ne yazık ki şu an yerinde yok.

USANKA

Yazımda Balta (AXE) hakkında yazmıştım. İşte politik sebeplerden parçalanmış bir Kolodko Heykeli.

Ejderha

Macar Televizyon dizisinden Macarların unutamadığı bir karakter.

Yazar: Çağlar YAVAŞOĞLU

Editör: Başar TUNÇEL  (Mareo BO Creative Agency)